Voor velen is ‘archief’ synoniem met ‘oud’,maar dat is zeker niet altijd het geval. In de doos die voor me staat, is het oudste stuk nog geen vijftig jaar oud.

De doos bevat volgens het opschrift de knipselverzameling van damvereniging De Kroonschijf, inEde opgericht op 1 juli1968.
Eigenlijk is het niet een echt archief,maar zoals al gezegd een verzameling. De zes inventaris nummers zijn vijf plakboeken met krantenartikelen en een door M.J. (Martin) van de Peppel in 1988 ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van De Kroonschijf geschreven boekje over de damhistorie van Ede.
Volgens de plaatsings lijst van het archief bevat de verzameling in totaal twintig plakboeken.

De gehele verzameling werd in 2004 aan het gemeentearchief geschonken. Hoewel de beschrijving zegt dat de in de plakboeken verzamelde krantenknipsels betrekking hebben op de Edese damgeschiedenis, is dit maar ten dele waar. Van de vijf plakboeken die doos 1 bevat gaan veel knipsels over dammen in het algemeen en over de Wageningse periode van Van de Peppel, zoals bijvoorbeeld bijgaand knipsel uit de Veluwepost van 7 mei 1969.

Een maand later is er echter gelukkig ook een Edese kampioen: Jochemsen. Waarschijnlijk zullen de plakboeken 6 t/m 20 meer over De Kroonschijf bevatten. De knipselverzameling bevat in hoofdzaak tekst knipsels, maar een enkele keer bevat zo’n knipsel ook een foto.

De hierbij overgenomen foto van het Wageningse kerstdamtoernooi van 1969 laat in hoofdzaak volwassenen zien. Uit diverse 27 knipsels komt de problematiek van de geringe aanwas van ‘dammers’ naar voren en het is dus geen wonder dat de EdesePost twee jaar later een andere foto laat zien,waarin verjonging zichtbaar wordt. Het belangrijkste stuk in de doos is toch de geschreven geschiedenis van De Kroonschijf. De eerste regels uit de inleiding luiden als volgt:

‘Onder de vele takken van sport die er in het natuurrijke Ede beoefend worden behoort ook het edele damspel –het  spel der diepe doordenkers– dat in ons dorp talrijke frekwente en enthousiaste beoefenaren telt, al dan niet in georganiseerd verband. Dit hersenspel met de twintig zwarte en een evengroot aantal lichte schijven op een vierkant honderd-ruitenbord heeft menigeen reeds in zijn ban gevangen en degenen die zich willen meten met anderen sluiten zich aan bij de plaatselijke dam vereniging. Het dorp Ede telt één damvereniging, luisterend naar de toepasselijke naam “DEKROONSCHIJF”
genoemd naar de schijf op de veldnummers 3 en 47.

‘ Zoals al opgemerkt wordt De Kroonschijf opgericht in 1968, maar de damgeschiedenis van Ede gaat verder terug. De Kroonschijf is namelijk ontstaan door een fusie van twee oudere damverenigingen. Op 20 januari 1932 werd in Ede de Edese Damvereniging (EDV) opgericht en op 3 december 1935 Door Wilskracht Sterk (DWS).

De Edese dam geschiedenis begint dus in 1932 als een aantal ‘huisdammers’ besluit in verenigingsverband verder te gaan. Dit clubje dammers speeltnamelijk wel eens vriendschappelijk tegen een Veenendaalse club, maar om de vleugels verder uit te slaan is een vereniging nodig. Voorzitter van deze club wordt bakker Vervark die zich in 1927 van uit Leiderdorp aan de Maanderweg in Ede vestigt. Als Ede Stad in 2008 terugblikt op het40-jarig bestaan van De Kroonschijf, wordt bakker Vervark ook genoemd enwordt verteld dat hij tijdens een damwedstrijd gewond raakte aan zijn been, ‘iets wat natuurlijk zelden voorkomt bij deze sport’.

Over het hoe en wat is verder niets te vinden –merkwaardigverhaal! Erevoorzitter van EDV is lange tijd burgemeester Oldenhof. De damverenigings peelde in gebouw Patrimonium, het Sparta gebouw en na de oorlog in Ons Huis aan de Telefoonweg. Het laatste driekwart jaar van de oorlog werd er niet gespeeld, omdat bij het bombardement van september 1944 ook al het dammateriaal verloren was gegaan. Drie jaar na de start vanEDV wordt in café Marktzicht een tweede damvereniging opgericht: Door Wilskracht Sterk. Waarom er een tweede damclub moest komen wordt niet duidelijk,maar ik vermoed dat het met de Edese mentaliteit te maken heeft. De oprichtingsvergadering is in handen van de in 1932 van uit Drenthe in Ede neerstrijkende familie Iedema en op zeker moment lijkt DWS wel een familieclub als er zeven Iedema’s lid zijn (de eerste clubkampioen is Sieger Iedema); besloten wordt dat slechts twee leden uit eenzelfde familie bestuurslid mogen zijn! Na het eerste jaarwordt bakkerBeuker (vanuitGroningennaarEdegeëmigreerd) voorzitter en blijft dit tot de fusie in1968. Ook uit andere namen is af te leiden dat in de begin jaren veel DWS-leden import- Edenaren waren. Net als EDV kreeg ook DWS met de oorlog te maken toen ze gebruik mochten  maken van het gebouw van de heer Dronkelaar, waar echter ook de NSB bijeen kwam. De damclub stelde als voorwaarde dat de NSB’ eruitgezet zou worden’, maar Dronkelaar wilde dat niet, dus zochten de dammers een andere ruimte. Deze werd gevonden in het SOMA-gebouw aan de Verlengde Maanderweg en later in het Luthers Centrum.

Een jaar na de fusie treedt de naar Ede verhuisde Martin van de Peppel, die verschillende functies in de landelijke damwereld vervult, toe als lid. Het is deze Van de Peppel die de dam historie van zijn club beschreven heeft en de knipsels verzameld. Veel gaat natuurlijk over wedstrijduitslagen en dergelijke, maar ook stimulering van de damsport krijgt aandacht. Zo is vermeldenswaard het organiseren van schooldamtoernooien. Bij gaande foto staat in de EdeseCourant van19 maart 1977 en heeft als bijschrift: ‘Als alle schooldammers bij de damclubs terecht zouden komen, zou het er een stuk beter uitzien.’Van de Peppel eindigt zijn damgeschiedenis dan ook als volgt: ‘Kort samengevat is de konklusie dat een vereniging groeit en bloeit als men zeer aktief bezig is onder de jeugd.